08.12.2023 Tarihli Resmî Gazete’de, Anayasa Mahkemesi’nin 2023/132 E., 2023/183 K. sayılı ve 26.10.2023 tarihli kararında 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 220. Maddesinin 6. fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, iptal hükmünün kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dört ay sonra yürürlüğe girmesine ilişkin karar ilamı yayımlanmıştır.

Başvuruya ilişkin, Anayasa Mahkemesi tarafından değerlendirme konusu yapılan ve iptaline karar verilen Türk Ceza Kanunu Hükmü aşağıdaki gibidir:

‘’(6) (Değişik: 2/7/2012 – 6352/85 md.) Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. (Ek cümle: 11/4/2013-6459/11 md.) Bu fikra hükmü sadece silahlı örgütler hakkında uygulanır.’’

Söz konusu hükümde, örgüte üye olmayan kişilerin örgüt adına suç işleme suçundan açılan davalarda ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılabileceği belirtilmektedir.

Patnos Ağır Ceza Mahkemesi ve İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesinin 6. fıkrasının Anayasa’nın 2., 13. ve 38. maddelerine aykırı olduğu dolayısıyla ilgili maddenin iptaline ilişkin başvuruda bulunulmuştur.

ANAYASA MAHKEMESİNİN DEĞERLENDİRMESİ VE SONUÇ

Başvuruya ilişkin verilen Anayasa Mahkemesi kararında; örgüt üyeliğine dair herhangi bir somut delil bulunmadan ve işlenen suçun niteliği ve ağırlığı itibarıyla örgütün amacına ne surette katkıda bulunduğu da dikkate alınmadan kişilerin örgüte üye olmak gibi son derece ağır bir suçtan cezalandırılmalarına neden olacak şekilde geniş yorumlanmaya müsait olduğu anlaşılarak, kuralın kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarını önleyecek şekilde belirli ve öngörülebilir nitelikte olmadığı ve bu yönüyle kanunilik şartını taşımadığı sonucuna ulaşılmış ve kural Anayasa’nın 38. maddesine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.

Başvurucular tarafından kuralın, Anayasa’nın 2. ve 13. maddelerine de aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de bu bağlamda belirtilen hususların Anayasa’nın 38. maddesi yönünden yapılan değerlendirmeler kapsamında ele alınmış olması sebebiyle 2. ve 13. maddeleri yönünden ayrıca bir inceleme yapılmamıştır.

Ayrıca, 5237 Sayılı Kanun’un 220. maddesinin 6. fıkrasının birinci cümlesinin Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmesi sebebiyle ilgili fıkranın ikinci ve üçüncü cümlelerinin uygulama alanı kalmadığı gerekçe gösterilerek anılan cümleler de iptal edilmiştir.

Konuya ilişkin olarak Resmî Gazete’ye aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231208-5.pdf

Şevval Çınar
Avukat | [email protected]
Yusuf Ziya Tan
Stajyer Avukat | [email protected]