Türk Parası Kıymetini Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’ın (“Karar”) 8 inci maddesine istinaden hazırlanan 2018-32/48 numaralı İhracat Bedelleri Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”), Resmi Gazete’de 04.09.2018 gününde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İhracat bedellerinin yurda getirilme esaslarını düzenleyen Tebliğ yürürlük tarihinden itibaren 6 ay süresince geçerli olacaktır. Tebliğin yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin bu Tebliğin yürürlükten kalktığı tarihten sonra sona ermesi halinde bu Tebliğ hükümleri uygulanmaya devam edilecektir.

İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi

Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesi sonrası doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilecek veya getirilecek olup, işbu bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyecektir. İlave olarak, söz konusu bedellerin en az yüzde 80’inin bir bankaya satılması zorunlu olacaktır.

İhracat işlemlerine ilişkin bedeller şu ödeme şekillerinden biriyle Türkiye’ye getirilebilecektir:

– Akreditif,

– Kabul Kredili Akreditif,

– Kabul Kredili Mal Mukabili,

– Vesaik Mukabili,

– Kabul Kredili Vesaik Mukabili,

– Mal Mukabili ve

– Peşin Ödeme

İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunlu kılınmıştır.

Peşin Döviz Karşılığı İhracat

Peşin döviz karşılığında yapılan ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunlu tutulmuş olup, ihracat belgeleri kapsamında sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi, ek süreler de dahil olmak üzere belge süresi kadar olacaktır. Tamamı tek seferde iade edilmeyen veya süresi içinde ihracatı gerçekleştirilemeyen peşin dövizler prefinansman hükümlerine tabi olacaktır.

Özelliği Olan İhracata Özel Sınırlamalar

İhracat bedelinin:

– Yurt dışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatta 365 gün,

– Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta 180 gün,

– Yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde ihracatta 90 gün,

– Kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracatta 90 gün içinde yurda getirilerek bankalara satılması zorunlu kılınmıştır.

İhracat İşlemlerinde Sorumluluk

İhraç edilen malların bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumlu tutulmuş olup, alacak hakkının satın alınması suretiyle ticari riskin bankalar veya faktöring şirketlerinde üstlenilmesi durumda, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile ilgili sorumluları Hazine ve Maliye Bakanlığı belirleyecektir. İlave olarak ihracata aracılık eden bankalar ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle yükümlü tutulmuşlardır.

İhracat Bedelinden İndirimler

Tebliğ’in 7 inci maddesinde yer alan belirli masrafların (navlun, sigorta primi, komisyon, ardiye, depolama, antrepo, gümrük resmi, harç ve faktoring masrafları ile uluslararası para piyasalarında geçerli faiz oranlarını geçmemek üzere iskonto giderleri gibi masraflar için yapılacak indirimler ile konsinyasyon yoluyla ihraç edilen mallarla ilgili nakil, muhafaza, bakım ve fümügasyon, rafa (maniplasyon), satış ve benzeri masraflar) ihracat bedelinden mahsubu ve görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılacaktır. İlave olarak, belirli bedellerin bankalar tarafından mahsubunun mümkün olduğu haller Tebliğ’in 7 inci maddesinde belirtilmektedir.

Hesap Kapatma ve İhbar

Ticari amaçla mal ihracında, bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılır. Süresi içine kapatılmayan hesaplar banka tarafından ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilir.

Mücbir Sebep

İşbu Tebliğ uyarınca numerus clausus olarak sayılan mücbir sebepler aşağıda belirtilmektedir:

  • İthalatçı veya ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordato ilan etmesi veya faaliyetlerini daimi olarak tatil etmesi, firma hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmesi, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
  • Grev, lokavt ve avarya hali,
  • İhracatçı veya ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkânsız hale gelmesi,
  • Tabii afet, harp ve abluka hali,
  • Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
  • İhtilaf nedeniyle dava açılması veya tahkime başvurulması.

Yukarıda sayılan mücbir sebep hallerinden birinin vukuu bulması halinde, söz konusu durumun Tebliğin 9 uncu maddesi uyarınca belirlenen makamlar tarafından alınmış belgelerle tevsik edilmesi şarttır.

Terkin

Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla:

– Mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın: 100 bin doları aşmamak üzere beyanname veya formda yer alan bedelin yüzde 10’una kadar eksiği olan ihracat hesapları doğrudan (bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın);

– Mücbir sebeplerin varlığı halinde: 200 bin doları1 aşmamak üzere, beyanname veya formda yer alan bedelin yüzde 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce terkin edilmek suretiyle kapatılacaktır.

Yetki

Bakanlık bu Tebliğin tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, haklı durumları değerlendirip sonuçlandırmaya, tereddütlü hususları gidermeye, Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya, döviz getirme sürelerini uzatmaya, döviz getirme zorunluluğunu kısmen veya tamamen kaldırmaya, bu Tebliğde öngörülen miktarlar ile süreleri belirlemeye ve değiştirmeye yetkilidir.