1 Mayıs 2021 tarihinde 31471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile kripto varlık hizmet sağlayıcıları, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) kapsamında yükümlü olarak düzenlenmiştir.[1] Yönetmelik, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun (“Kanun”) uygulanmasına yönelik olarak suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlüleri, yükümlülükleri ve yaptırımlara ilişkin esas ve usulleri düzenlemektedir.

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (“MASAK”) kripto varlık hizmet sağlayıcıları için suç gelirlerinini aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesine dair yükümlülüklere ilişkin temel esasları düzenleyen bir rehber (“Rehber”) yayımlamıştır.

Yönetmelik ve Rehber uyarınca kripto varlık hizmet sağlayıcıları[2] yükümlü konumundadır ve suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenebilmesi için tüm yükümlülerin yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:

  • Müşterinin Tanınması Yükümlülüğü

Yükümlüler, kendileri nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanlar hakkında Yönetmeliğin 5. ve Kanunun 3. maddeleri kapsamında gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Bu tebirlerden en önemlisi kimlik tespitidir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları bu platformlardan hizmet alacak kullanıcılar ile sözleşme yaparak ve yapılan bu sözleşmeye istinaden kurulan üyelik kapsamında müteakip işlemler gerçekleştirilebildiğinden, söz konusu iş ilişkisi “sürekli iş ilişkisi” olarak nitelendirilmektedir. Yönetmelik uyarınca sürekli iş ilişkisinin tesis edilmesi halinde tutar gözetmeksizin kimliğe ilişkin bilgilerin alınması ve bu bilgilerin doğruluğunun teyit edilmesi suretiyle sözleşme yapılan kullanıcılar ve bu kullanıcıların adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ayrıca “İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yetmişbeşbin TL veya üzerinde olduğunda, Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yedibinbeşyüz TL veya üzerinde olduğunda, Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin, Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda tutar gözetmeksizin,” kimlik tespiti yapmak zorundadırlar.

  • Şüpheli İşlem Bildirimi Yükümlülüğü

Yönetmeliğin 27. ve 30. ve Kanunun 4. maddeleri uyarınca şüpheli işlemler[3]herhangi bir tutar gözetmeksizin şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç on iş günü içinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise derhal MASAK Başkanlığına bildirilmelidir.

  • Bilgi ve Belge Verme Yükümlülüğü

Yönetmeliğin 31. Ve Kanunun 7. maddelerine göre; kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, Başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla sorumludur.

Kendilerinden talepte bulunulanlar savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.

  • Muhafa ve İbraz Yükümlülüğü

Yönetmeliğin 46. ve Kanunun 8. maddelerine göre, yükümlüler, anılan Kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki; belgeleri düzenleme tarihinden, defter ve kayıtları son kayıt tarihinden, kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmekle yükümlüdür.

  • Devamlı Bilgi Verme Yükümlülüğü

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar dâhilinde Yönetmeliğin 32. ve Kanunun 6. maddesi uyarınca taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları MASAK’a devamlı bilgi vermek zorundadır.

Kanunun ilgili maddelerine göre yaptırımlar aşağıdaki gibidir:

[1] Yükümlüler, Kanunun 2/1-d maddesi ile Yönetmeliğin 4/1 inci maddesinde belirlenmiştir. Bu kapsamda, bankalar, finansman ve factoring şirketleri, tasarruf finansman şirketleri ve avukatlar gibi finansal ve finansal olmayan kuruluşlar ile bazı iş ve meslek gruplar yükümlüdürler.

[2] Kripto varlık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik madde 3 uyarınca, “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanmıştır. Rehber kapsamında kripto varlık hizmet sağlayıcılar ise, kripto varlıkların alım satımlarına elektronik işlem platformları üzerinden aracılık etmektedir.

[3] Yönetmelik madde 27 fıkra 1 kapsamda şüpheli işlemler “Şüpheli işlem, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.” şeklinde tanımlanmıştır.