2016 yılında kabul edilen 669 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile iflasın ertelenmesi kurumuna başvuru imkanı durdurulup ardından 7101 sayılı Kanun ile iflasın ertelenmesi 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’ndan (“İİK”) tümüyle çıkarılınca, esasen İİK’nin en eski kurumlarından birisi olan konkordato kurumu yeniden gündeme gelmiştir.

Konkordato mali durumu bozulan borçluları haciz ve iflas yoluyla takiplerden korumakta ve borçluların mali durumlarını iyileştirerek ekonomik varlıklarını devam ettirmelerine imkan sağlamaktadır. Konkordatonun yeniden gündeme gelmesi ile birlikte, sermaye şirketleri ve kooperatiflerin borçlarının bir plan dahilinde ve alacaklılarla uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması, bu sayede muhtemel bir iflastan kurtarılması amaçlanmaktadır

A. Konkordato Başvurusunun Yapılması

  • Konkordatoya Başvurabilecek Kişiler

İİK madde 285 konkordatoya başvurabilecek kişileri “borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu”  olarak tanımlamıştır.  

  • Konkordato Başvurusunda Görevli ve Yetkili Mahkeme

Konkordato başvurularında görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesi olarak kabul edilmiştir.

  • Konkordato Başvurusu Yapılırken Mahkemeye Tevdi Edilmesi Gereken Belgeler

İİK çerçevesinde borçlunun konkordato talebinde bulunabilmesi bazı belge ve mali tabloların görevli mahkemeye tevdi edilmesi gerekmektedir. Bu belgeler aşağıdaki şekildedir:

  • Konkordato Ön Projesi
  • Borçlunun Mali Durumunu Gösterir Belgeler
  • Alacaklılara İlişkin ListeAlacaklıların Eline Konkordatoda ve Borçlunun İflası Halinde Geçecek Miktarı Karşılaştırmalı Olarak Gösteren Tablo
  • Bağımsız Denetim Kuruluşları Tarafından Hazırlanan Finansal Analiz Raporları

B. Konkordato Başvurusunun Değerlendirilmesi ve Geçici Mühlet Kararı Verilmesi

İİK kapsamında konkordato mühleti “geçici mühlet” ve “kesin mühlet” olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Yukarıda bahsedilen belgelerin eksiksiz olarak mahkemeye sunulması halinde mahkeme ilk olarak geçici mühlet kararı vermektedir. Mahkeme tarafından, sürecin yakından incelenmesi bakımından bir ila üç adet konkordato komiseri atanır. Geçici mühlet süresi esas itibariyle üç ay olupbu süre en fazla iki ay daha uzatabilmektedir.

Mahkemenin vermiş olduğu geçici mühlet kararı ticaret sicili gazetesinde ve Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan portalında ilan edilmektedir. Ayrıca, geçici mühlet kararı ilgili kurum ve kuruluşlara da gönderilmektedir.  Geçici mühlet, kesin mühlet ile aynı sonuçları doğurmakta olup bu sonuçlara aşağıda yer verilmektedir.

C. Kesin Mühlet Kararının Verilmesi

İİK madde 289/f.3 çerçevesinde kesin mühlet kararının verilebilmesi için konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığına bakılmalıdır. Mahkeme bu hususu değerlendirirken komiserin verdiği raporu ve alacaklıların itirazını dikkate alacaktır.

Konkordatonun başarıya ulaşması ihtimali öngörüldüğünde borçluya 1 yıllık kesin mühlet verilir. Bu süre en fazla altı ay daha uzatılabilmektedir. Ayrıca mahkemece takdir edildiği takdirde bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir.

Geçici Mühlet ve Kesin Mühletin Sonuçları

  • Borçlu bakımından sonuçları:
  • Borçlu, mahkemenin izni dışında rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz.
  • Alacaklılar bakımından sonuçları:
  • 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamayacak ve evvelce başlamış takipler de duracaktır.
  • İşçi ve nafaka alacakları gibi imtiyazlı alacaklılar için takip yasağı öngörülmemiştir.
  • Geçici mühlet ve kesin mühlet içinde borçlunun malvarlığına ilişkin yeni davalar açılabileceği gibi, derdest davalar da devam edecektir.
  • Tasdik edilen konkordato projesi aksine hüküm içermediği takdirde rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durur.
  • Rehinli alacaklılar bakımından:
  • Mühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez.
  • Rehinli alacaklılar bakımından mühlet boyunca faiz işlemeye devam eder.
  • Rehin borçlu dışındaki bir kimse tarafından verilmişse, o kişi de konkordato talep etmemişse, hakkında takip yapılabilir, ayrıca bir mahkeme tarafından tedbir kararı verilmemişse rehinli mal satılabilir.
  • Sözleşmeler bakımından:
  • Sözleşmeler, alacaklı tarafından borçlunun konkordatoya başvurması gerekçesiyle sona erdirilemez.
  • Borçlu, tarafı olduğu ve konkordatonun amacına ulaşmasını engelleyen sürekli borç ilişkilerini, komiserin uygun görüşü ve mahkemenin onayıyla herhangi bir zamanda sona erecek şekilde feshedebilir. Bu çerçevede ödenmesi gereken tazminat, konkordato projesine tabi olur. Hizmet sözleşmelerinin feshine ilişkin özel hükümler saklıdır.

D. Konkordato Projesinin Tasdiki Süreci

Alacaklılar; konkordato komiseri tarafından yapılacak ilan tarihinden itibaren onbeş gün içinde alacaklarını bildirmeye davet olunmaktadır. Komiser heyetine bildirilen alacaklara borçlunun kısmen veya tamamen itiraz etmesi mümkündür. Bu durum komiser heyeti tarafından ilgili alacaklıya tebliğ edilir. Alacaklı, itirazın haksız olduğunu düşünüyorsa konkordato dosyasının görüldüğü asliye ticaret mahkemesine başvurarak haklılığını ispat etmeye çalışabilir.

İtirazlar üzerine yapılan başvurular hakkında asliye ticaret mahkemesi karar vererek “toplantı nisabını” oluşturur. Alacaklılar toplantısına,

  • borçlunun defterlerinde alacaklı olarak gösterilenler;
  • alacak kaydı yaptıran alacaklılardan alacağına borçlu tarafından itiraz edilmemiş olanlar ve
  • alacak kaydına borçlu tarafından itiraz edilmesine rağmen asliye ticaret mahkemesinde toplantıya katılmasına karar verilenler katılır.

Borçlunun da bulunacağı ve konkordato komiserinin başkanlık edeceği toplantıda konkordato projesi, yukarıda bahsedilen alacaklıların ve alacakların yarısını veya yine bu alacaklıların olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılmaktadır.

Konkordato projesinin kabul edilmesinin ardından en geç 7 gün içerisinde konkordato komiseri, konkordatoya ilişkin belgeleri ve gerekçeli raporunu mahkemeye sunmaktadır. Mahkeme, konkordato komiserinin gerekçeli raporunu ve dosyayı inceleyerek konkordato hakkında karar vermek üzere yargılamaya başlamaktadır.

Yapılan konkordato projesinin tasdiki yargılamasında, dğer bazı hususlar yanında asliye ticaret mahkemesi özellikle:

  • Borçlunun mali durumunun iyileşme ümidinin olması (konkordato mühleti boyunca doğan kamu alacaklarını, işçilik alacaklarını ve kira, elektrik vs. gibi diğer giderleri ödeyebilmesi, buna ek olarak komiser heyeti ve varsa mahkeme tarafından atanan bilirkişinin olumlu görüşüyle)
  • Konkordato mühleti içerisinde komiserin örtülü veya açık rızası ile yapılan sözleşmelerden doğan borçların ödenmiş olması veya bunlar için teminat gösterilmesi,
  • Konkordato geçici mühleti verilmesinden önceki bir yıldan başlayarak tasdik kararına kadar doğmuş olan işçilik alacaklarının ödenmiş olması veya bunlar için teminat gösterilmesi,
  • Çok ciddi miktarlara ulaşabilen konkordato harcının yatırılmış olması

halinde tasdik kararı verir. Tasdik kararı ile birlikte konkordato komiserlerinin görevi biter ancak borçluyu denetlemesi için mahkeme kayyım atayabilir. Tasdik kararı ile borçlu aleyhine konulmuş bütün hacizeler düşer. İpotekler geçerli olarak kalmaya devam eder.

Tasdik şartlarının bulunmaması halinde:

  • Borçlu, borca batıksa mahkemenin iflas kararı vermesi gerekir. Bu ihtimalde iflas hükümleri uyarınca, borçlunun tasarruf yetkisi sona erer, borçlunun malvarlığının (iflas masası) tasfiye işlemlerine başlanır.
  • Borçlu borca batık değilse mahkeme konkordato teklifini reddetmekle yetinir, ayrıca şirketin iflasına karar verilmez. Bu halde takipler kaldıkları yerden devam edecektir.

E. Tasdik kararından sonra:

Konkordato projesinde gösterilen ödeme planına uygun davranılmaması halinde konkordato feshedilebilir. Bu durum borçlunun iflasına neden olabilir.

Konkordato projesinin tasdiki, alacaklıların maddi hukuk yönünden haklarının önüne geçmez. Alacaklılar dilerlerse mahkeme tarafından konkordato yargılamasına dahil edilmeyen alacakları için genel mahkemelerde dava açarak alacaklarına kavuşabilirler.