Bu yazımızda (i) fazla çalışma ve (ii) ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmalar hakkında özet bilgilerden bahsedeceğiz.

  • Fazla Çalışma

a) İş mevzuatı uyarınca haftalık çalışma süresi azami 45 saat olarak belirlenebilir (bu kuralın bazı istisnaları mevcuttur; örneğin, yer altı maden işleri). Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.

Günlük çalışma süresi fazla mesai dahil en fazla 11 saat olabilir.

b) Bu doğrultuda fazla çalışma, (a) haftada 45 saati veya (b) azami gündüz ve gece çalışma sürelerini aşan çalışmalardır.

c) Fazla çalışma ihtiyacı olan işverenler tarafından fazla çalışmaya ilişkin onay iş sözleşmesinin yapılması esnasında ya da bu ihtiyaç ortaya çıktığında alınmalı ve bu onay çalışanın özlük dosyasında saklanmalıdır.

d) Fazla çalışma yapmak istemeyen çalışanın verdiği onayı 30 gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alma hakkı bulunmaktadır.

e) İş sözleşmesinde bir çalışanın maaşının yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmayı içereceği düzenlenebilir. Bunun için ilgili çalışanın iş sözleşmesinde fazla çalışma ücretinin normal ücrete dahil olduğu belirtilmeli ve bu çalışanın asgari ücretten makul derecede yüksek bir maaş alması gerekmektedir.

Eğer iş sözleşmesinde çalışanın maaşına 270 saate kadar olan fazla çalışmaların dahil olduğu kararlaştırılmışsa, çalışan yılda 270 saate kadar olan çalışmaları karşılığında fazla çalışma ücretine hak kazanmayacaktır.

f) Çalışana fazla çalışma karşılığı olarak (a) ya zamlı ücret verilmeli, (b) ya da serbest zaman kullandırılmalıdır. Serbest zaman verilmesi veya bunun yerine ücret ödemesi yapılması işverenin takdirinde olmayıp, seçim hakkı çalışandadır.

        • Zamlı Ücret: Fazla çalışılan saat başına %50 zamlı ücret.
        • Serbest Zaman: Fazla çalışılan saat başına 1.5 saat serbest zaman (bu süre 6 ay içerisinde kullanılmalıdır).

g) Denkleştirme:

        • Denkleştirme yapılması durumunda yapılan fazla çalışmalar fazla çalışma sayılmayacaktır.
        • Denkleştirme ile işveren denkleştirme süresi içerisinde haftalık ortalama çalışma süresinin normal haftalık çalışma süresi olmasını sağlar.
        • Denkleştirme 2 ay içerisinde tamamlamalıdır. Toplu iş sözleşmesi ile bu süre 4 aya kadar çıkartılabilir.
        • Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalara, hafta tatili çalışmalarına ve azami çalışma sürelerine aykırı yapılan fazla mesailere ilişkin olarak denkleştirme yapılamaz.
  •  
  • Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma:
    • a) Çalışılmayan ulusal bayram ve genel tatil günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti çalışana tam olarak ödenir (aylık ücretle çalışanlarda, bu ücret zaten çalışanların aylık maaşının içindedir).
      • b) Eğer çalışan bir ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışır ise 
          • Çalışana ayrıca bir günlük ücreti ödenmelidir, ve
          • Bu çalışması fazla mesai ise, fazla mesai karşılığı da ayrıca ödenmelidir.

    Batuhan Şahmay
    Ortak | [email protected]
    Özlem Özdemir Yılmaz
    Kıdemli Avukat | [email protected]