Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) 19.09.2024 tarihli, 2024/48 sayılı bülteni ile kripto varlıklara ilişkin ilke kararı (Kurul Karar Organı’nın i-SPK.35.B.1 (19/09/2024 tarih ve 1484 s.k.) sayılı İlke Kararı) (“İlke Kararı”) yayımlanmıştır. İlke Kararı’nda 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğü ile birlikte 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na (“Kanun”) eklenen ve kripto varlıklara ilişkin geçiş hükümlerini düzenleyen geçici 11. maddesi kapsamında Kurul’un 02.07.2024 tarihinde yayımladığı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarına İlişkin Duyuru nezdinde geçiş sürecinin sağlık bir şekilde yürütülmesi ve sektörde yaşanabilecek olumsuzlukların önlenmesi amacıyla aşağıdaki ilke ve esaslar belirlenmiştir:

  • Müşteriler adına açılan hesaplar açıkça ilgili platform müşterilerine ait olduğu belirtilecek şekilde tanımlanmalı ve bu hesaplar amacı dışında kullanılmamalıdır.
  • Platform müşterilerinin nakit transferleri bankalar veya ilgili mevzuatları uyarınca bu konuda yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Platformlarca müşteri nakitlerinin elden alınması, müşteriye elden teslim edilmesi ve platformlar nezdinde saklanması yasaktır.
  • Müşterilerin tüm emirlerinin, platformların Kurul’a bildirdikleri kendilerine ait internet siteleri, mobil uygulamaları veya platformların kayıtlı telefonları üzerinden alınması ile emirlere ilişkin kayıtların güvenli ve doğru bir şekilde tutulması esas olup bunların haricindeki araçlar veya sosyal medya mecraları vasıtasıyla emir alınması yasaktır. 08.11.2024 tarihinden itibaren emirlere ilişkin veri ve kayıtların İlke Kararı’nda belirlenen esaslara uygun olarak tutulmasını sağlayacak altyapının kurulması ile ilgili veri ve kayıtların bu esaslara uygun olarak tutulması zorunludur.
  • Yukarıda uygun görülen ortam veya yöntemler haricinde döviz bürosu benzeri yapıda çalışarak kripto varlıkların alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama işlemlerini gerçekleştirilmesi veya müşterilerin kripto varlıklarının nakde veya nakdinin kripto varlıklara çevrilmesi vb. işlemlerin düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilmesi, Kanun’un kripto varlık hizmet sağlayıcıların faaliyetlerinde uygulanacak tedbirleri ve izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetini düzenleyen maddeleri kapsamında değerlendirilir.
  • Nitelikli Fikri Tapu-NFT ile sadece sanal oyunlarda unsurlar oluşturmak ya da temin etmek amacıyla kullanılan kripto varlıklar Kanun’da belirlenmesi öngörülen listeleme esasları dışında tutulmuştur. Bu nitelikteki kripto varlıkların alım-satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer ve saklama işlemlerini gerçekleştirenler hakkında Kanun hükümleri uygulanmayacaktır. “Faaliyette Bulunanlar Listesi”nde yer alan platformların bu varlıkları İlke Kararı’nın yayımını takiben işleme konu etmeleri halinde Kurul’a bildirimde bulunmaları gerekmektedir. Bu platformlar tarafından söz konusu varlıkların Kanun kapsamında listelenen varlıklar dışında ayrı bir pazarda işleme konu edilmesi, emir alınmadan önce bu varlıkların Kurul’un gözetim ve denetimine tabi olmadığına ilişkin bilgilendirmenin yapılması ve müşteriden teyit alınması gerekmektedir.
  • Asli faaliyeti likidite sağlamak üzere platformlara fiyat vermek ve verilen fiyatlar üzerinden işlem gerçekleştirmek olan ve Kanun’un platform tanımı kapsamına girecek şekilde yatırımcılara harici bir hizmet sunmayan kuruluşlar tarafından yürütülecek faaliyetler Kanun kapsamında platform faaliyeti olarak değerlendirilmemektedir.
  • Doğrudan kullanıcıları arasında kripto varlıkların alım, satım ve takasının yapılmasına imkan sağlayan eşler arası (P2P) dijital pazar yerlerinde, kendi adına ve başkası hesabına işlem yapılmasının düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilmesi, izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti olarak değerlendirilebileceğinden bu faaliyetleri yürütenlerin 08.11.2024 tarihine kadar faaliyetlerini sonlandırmaları gerekir.
  • İlgili mevzuat çerçevesinde diğer kurum ve kuruluşların yetki ve düzenleme alanına giren konular kapsamındaki faaliyetlerin bu kurum ve kuruluşların düzenlemelerine uygun olarak yürütülmediği durumlarda bu faaliyetler kapsamındaki kripto varlıklar platformlarda listelenemez. Bu kural sermaye piyasası mevzuatı bakımından da geçerli olduğundan Kanun’un 13 üncü maddesi uyarınca sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracına yönelik Kurulca düzenleme yapılmadan önce, Kanun’un 3 üncü maddesinde tanımlanan sermaye piyasası araçları ve sermaye piyasası araçları ile ilişkili olarak değeri belirlenen endeksler, çeşitli varlık gruplarının (kripto varlıklar dahil) bir araya getirildikleri sepetler, kıymetli madenler ile VII-128.3 sayılı Tebliğ’de düzenlenen dayanak varlıklara dayalı olarak kripto varlık ihraç edilemez ve platformlarda listelenemez. Bu kapsamda halihazırda listelenmiş olan kripto varlıklarla ilgili olarak platformlarca yeni satış ve dağıtım yapılamayacaktır, ancak satış ve dağıtımı yapılmış olan varlıkların müşteri talepleri çerçevesinde nakde dönüştürülmesine veya müşteriler arasında transfer edilmesine izin verilmektedir.
  • Platformların sunmaya yetkili oldukları hizmetler ile ilişkili olarak iletişim kanalları ile iletişim araç ve ortamları aracılığıyla yapılacak yayın, ilan, reklam ve duyurularda objektif olunması gerekmektedir. Yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgilere dayalı ve müşterilerin tecrübe veya bilgi eksikliklerini istismar edici nitelikte açıklamalarda bulunulması ve platformlarca yayınlanan yayın, ilan, duyuru ve reklamlarda mevzuatın imkân verdiği haller haricinde mutlak getiri ve/veya zarara karşı garanti taahhüdünde bulunulması yasaktır.
  • Platformlar tarafından belli bir getiri vaadi içeren, belli kripto varlıklara yatırım yapılmasına yönlendiren veya müşteri kazandırma yoluyla getirilen müşteriye veya müşteri getirenlere bir fayda sağlayan promosyon kampanyaların yürütülmesi yasaklanmıştır. Bu nitelikteki kampanyaların İlke Kararı tarihinin yayım tarihinden itibaren iki hafta içerisinde yatırımcı mağduriyeti yaratmayacak şekilde sonlandırılması gerekmektedir.
  • Platformların müşterilerine karşı taraf oldukları işlemlerde, platformların cüzdanlarında var olan kripto varlıklar kadar satış yapılması esastır. Müşterilerin birbiriyle eşleşen işlemlerinde işleme konu kripto varlıkların ilgili hesaplarda bulunmasına ve taraflara transferinin gerçekleşmesine ilişkin sorumluluk platformlardadır. Platformlar, müşteriye ait kripto varlıklar ve nakit üzerinde kendileri veya üçüncü kişiler lehine tasarrufta bulunamaz. Platformlar tarafından ödünç kripto varlık işlemleri, müşteriye kredi verilmesi sonucunu doğuracak işlemler ile kaldıraçlı işlemler yapılamaz. Bu nitelikteki açık pozisyon ve işlemlerin, müşteri mağduriyeti yaratmayacak şekilde ve uygun bir geçiş süreciyle kapatılması gerekir.
Eren Üçok
Ortak | [email protected]
Elif Çimenoğlu
Avukat | [email protected]