31 Aralık 2020 tarihli 31351 sayılı Resmî Gazetenin 5. Mükerrer sayısında yayımlanan 7262 Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun (“7262 Sayılı Kanun”) ile çeşitli kanunlarda değişiklik yapılmış olup, 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nda (“Kanun”) yapılan değişiklikler kapsamında derneklerin denetiminin artırılmasına yönelik yeni hükümler getirilmiştir.

Bu kapsamda, merkezi yurtdışında olan dernekler ve vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilcilikleri de Kanun kapsamına alınmıştır. Böylece, merkezi yurtdışında olan ve ülkemizde faaliyet gösteren dernekler ve vakıflar hususunda uygulamada yaşanan mevzuata ilişkin tereddütlerin önüne geçilmiştir.

Kanunun 3. maddesine getirilen yeni bir hüküm ile, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması, terörizmin finansmanı ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından ceza almış olanların Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya affa uğramış olsa bile, derneklerin genel kurul dışındaki organlarında görev yapmaları veya görevleri esnasında mahkûmiyet halinde görevlerine devam etmeleri yasaklanmıştır. Buna ek olarak, belirtilen suçlardan dolayı mahkûm olan ve derneğin genel kurulu dışında görevli olanlar veya ilgili personel hakkında soruşturma başlatılması halinde bu kişiler veya bu kişilerin görev yaptığı organlar geçici bir tedbir olarak İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabileceklerdir. İlgili tedbirin yeterli görülmemesi durumunda ise İçişleri Bakanına derneği mahkeme kararı ile faaliyetten alıkoyma yetkisi verilmiştir. Konuya ilişkin getirilen son hüküm ise yukarıda belirtilen ve geçici tedbir olarak görevden uzaklaştırılan organların ve bu organların üyelerinin yerine atama yapılmasına ilişkindir. İlgili düzenleme ile İçişleri Bakanlığına derneklere, soruşturma açılanların yerine kayyım ataması için yetki verilmiştir.

Kanunun 19. maddesinde yapılan değişiklik ile derneklerin denetimlerinin periyodik yapılmasını teminen, yapılacak risk değerlendirmelerine göre denetimlerin üç yılı geçmeyecek şekilde her yıl ve kamu personeli eliyle yapılması öngörülmektedir. Böylece derneklerin denetimi sıkılaştırılmıştır.

7262 Sayılı Kanun’un getirdiği diğer bir değişiklik ise Kanunun 21. maddesinde yapılmış olup, yurt dışına yapılan yardımlar hakkındadır. Bu düzenleme ile dernekler tarafından Türkiye’den yurt dışına yapılacak yardımların şeffaf ve hesap verilebilir şekilde yürütülmesi amaçlanmış olup, ayrıca suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele kapsamında gerekli tedbirlerin alınması amacıyla, yapılacak yardımlar bildirim esasına dayandırılmaktadır. Son olarak, Kanunun 32. maddesinde değişiklik yapılmak suretiyle, ilgili suçlarla daha etkin mücadele için idari yaptırımlar yeniden düzenlenmekte ve caydırıcılığın sağlanması amacıyla yaptırım miktarı artırılmaktadır.