13 Aralık 2012 tarihli ve 28496 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış olan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununda, 7 Mart 2021 tarihli ve 31416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişiklik yapılmıştır. İşbu değişiklik ile temel olarak son yıllarda tercih edilen tasarruf finansman hizmetlerini sağlayan şirketlere ilişkin yasal düzenlemeler getirilmiştir. Yapılan kapsamlı değişiklikler sonucu ayrıca ilgili kanun ismi de Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu (“Kanun”) olarak değiştirilmiştir.

Kanun kapsamında getirilen değişikliklerden esaslı olanlar aşağıdaki şekilde özetlenmektedir:

  1. Tasarruf Finansman Şirketi Düzenlemesinin Getirilmesi:
  • Tasarruf Finansman Şirketi:

Yapılan değişiklik ile Kanun kapsamında belirtilen şekil şartlarına uyarak akdedilen sözleşme kapsamında önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıtın edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı verilmektedir. Bunun karşılığında ise faizsiz finansman esasları uyarınca tasarruf finansman şirketlerinin, organizasyon ücreti hakkı ile birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü düzenlenmiştir.

Kanun’da ayrıca tasarruf finansman şirketlerinin müşteri ve müşteri grubu için bağımsız bir tasarruf ve finansman planı düzenleneceği belirtilerek tasarruf fon havuzu hesaplarını diğer hesaplarından ayırmak zorunda olduğu ve üzerinde herhangi bir kısıtlayıcı tasarrufta bulanamayacağı belirtilmiştir.

  • Tasarruf Finansman Şirketinin Kuruluş Şartları:

Türkiye’de kurulacak tasarruf finansman şirketinin (i) anonim şirket olarak kurulması, (ii) ticaret unvanında “Tasarruf Finansman Şirketi” ifadesinin bulunması ve (iii) sermayesinin en az 100.000.000-TL (yüzmilyon Türk Lirası) olması gerekmektedir. Bunlara ek olarak Kanun’da belirtilen diğer kuruluş şartları da tasarruf finansman şirketleri için geçerli olacaktır.

Tasarruf finansman şirketleri kurucularına ilişkin şartlar ise Kanun kapsamındaki diğer şirketler ile aynı şartlara tabi kılınmıştır.

  • Tasarruf Finansman Sözleşmesi:

Tasarruf finansman sözleşmesi, tasarruf finansman şirketi ile müşteri arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve özellikle müşteri menfaatini korumak amacı ile Kanun’da ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Düzenleme ile, sözleşme yazılı veya Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenecektir.

  • Tasarruf Finansman Şirketinin Yapamayacağı İşlemler:

Tasarruf finansman şirketleri Kanun kapsamındaki diğer şirketlerden farklı olarak:

  • İvaz karşılığı para toplama yasağı uygulanmayacaktır.
  • Konut, çatılı iş yeri veya taşıt ediniminden doğduğu tevsik edilmeyen borçları finanse edemeyecektir.
  • Tasarruf finansman sözleşmeleri dışında finansman sağlayamayacaktır.
  • Üçüncü taraflara borç veremeyecek, ortaklık payı edinemeyecektir.
  • Her türlü belge, ilan ve reklamlarında “banka izlenimi yaratacak”ifade ve deyimleri ve “katılım” ibaresini kullanamayacaktır.

Bunlara ek olarak, tasarruf finansman şirketleri yalnızca yurt içinde tescil edilmiş konut, çatılı iş yeri veya taşıt alımlarını finanse edebilecektir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, tasarruf finansman şirketleri Kanun kapsamındaki diğer şirketlerin yapamayacağı iş ve işlemleri de yapamayacaktır.

  • Tasarruf Finansman Şirketleri İçin Koruyucu Düzenlemeler:

Kanun’a yeni getirilen düzenleme ile Kanun’da ayrıntılı şekilde belirtmiş olduğu durumlarda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu gerekli gördüğü tedbirlerin uygun göreceği bir süre ve onaylayacağı bir plan dahilinde alınmasını şirketten isteyebileceği gibi, tasarruf finansman şirketleri için ayrıca tahsisat tarihlerini ötelemeye de yetkilidir. Ayrıca, tasarruf finansman şirketlerinin tasfiye hâlinde, tasarruf sahiplerine ödenmesi amacıyla, organizasyon ücretlerinin binde beşini gelir hesaplarından ayırmak zorundadırlar, Kanun’da ayrıca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna bu oranı değiştirmeye hakkı tanınmıştır.

  • Finansal Kurumlar Birliği:

Tasarruf finansman şirketleri de dahil olmak üzere Kanun kapsamındaki tüm şirketlerin faaliyet izinlerini almasını müteakip 1 (bir) ay içinde Finansal Kurumlar Birliğine üye olmaları gerekmektedir.

  • Yaptırımlar:

Kanun’da belirtilen çeşitli durumlara ilişkin adli ve idari para cezalarına ek olarak, işbu değişiklik ile zimmet maddesi eklenmiştir. Buna göre, yükümlü olduğu para veya para yerine geçen diğer malları kendisinin veya başkasının üzerine geçirerek zimmet suçu işleyen tasarruf finansman şirketi yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensuplara yönelik adli ceza hükümleri getirilmiştir.

  • İntibak Süreci:

Geçici madde ile değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte tasarruf finansman faaliyeti yürüten şirketler için 1 (bir) aylık süre tanımış olup bu süre içinde bu şirketlerin Kanun’da belirtilen şartları en geç 6 (altı) ayda yerine getireceğini belirterek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna başvuru yapması gerektiği belirtilmiştir. Bu süre içinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna başvuru yapmayan veya başvuru yapmış olmasına rağmen gerekli şartları yerine getiremeyen şirketler için Kanun’da tasfiye veya idari para cezası gibi farklı yaptırımlar düzenlenmiştir. Halihazırda tasarruf finansman faaliyeti yürütmekte olan şirketlerin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından hükmedilecek bir yaptırım ile karşılaşmamaları için intibak sürecine uymaları önem arz etmektedir.

  • Diğer Kanunlardaki Değişiklikler:

Yukarıda belirtildiği gibi yapılan değişiklik ile Kanun’a eklemeler yapılmasına ek olarak, 2644 sayılı Tapu Kanunu, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunlarında da değişiklik yapılmıştır. “Tasarruf finansman şirketi” ifadesine bu kanunlarda da yer verilmiş olup, yapılan en önemli değişiklik Tapu Kanunda olmuştur. Buna göre, tarafların istemi hâlinde, tasarruf finansman şirketleri tarafından müşterilere sağlanan veya sağlanacak finansmana karşılık teminat gösterilen taşınmazların ipotek işlemleri imzalanan tasarruf finansman sözleşmesine istinaden tapu müdürlüklerinde tapuya tescil olabileceği düzenlenmiştir.

2.Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketlerinde Yapılan Değişiklikler:

Yapılan değişiklikler ile tasarruf finansman şirketleri düzenlemesine ek olarak, finansal kiralama, faktöring ve finansman şirketlere ilişkin olarak da bir takım değişiklikler yapılmıştır.

  • Asgari Sermaye Tutarında Değişiklik:

Yapılan en önemli değişikliklerden biri finansal kiralama, faktöring ve finansman şirketlerin kuruluş sermayelerinin en az 50.000.000-TL (ellimilyon Türk Lirası) olma zorunluluğunun getirilmiş olmasıdır. Kanun düzenlemesi uyarınca Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren 6 (altı) ay içinde finansal kiralama ve finansman şirketleri sermayelerini bu tutara artırmak zorundadır. Banka Düzenleme ve Denetleme Kurumu bu süreyi uzatması halleri hariç olmak üzere, 6 (altı) ay içinde belirtilen yeni asgari sermayeye ulaşmayan şirketlerin faaliyet izinleri iptal edilecektir.

  • Kurucu Sayı Kısıtlamasının Kaldırılması:

Yapılan değişiklikler ile Kanun’da değişiklik öncesi var olan kurucu ortak sayının 5 (beş) kişiden az olma yasağı da kaldırılmıştır, değişiklik ile kurucular için sayı kısıtlaması son bulmuştur.

  • Koruyucu Düzenlemelerdeki Değişiklik:

Koruyucu düzenlemeler kapsamında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yapacağı denetleme sonucunda Kanun’da ayrıntılı şekilde belirtilen durumların varlığı halinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu gerekli gördüğü tedbirlerin uygun göreceği bir süre ve onaylayacağı bir plan dahilinde alınmasını talep edebilecektir.

Ayrıca, Kanun’a eklenen yeni fıkra uyarınca, tasarruf finansman şirketleri dışında kalan şirketlerin, yurt içinde veya yurt dışında iştirak edinmesine ilişkin şartların Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirleneceği belirtilmiştir.