26 Aralık 2020 tarihli ve 31346 sayılı Resmi Gazete’de “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376 ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” yayımlanmıştır. Bu tebliğ ile 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376 ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de (“Tebliğ”) aşağıda özetlenen değişiklikler yapılmıştır:

Sermaye kaybı hallerine ilişkin yapılan düzenlemeler aşağıdaki şekilde olup, borca batıklık hakkındaki 12. maddede bir değişiklik yapılmamıştır:

  • 1. Durum – Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının zarar sebebiyle karşılıksız kalması
  • Tebliğ’in 6. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişiklikle, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının zarar sebebiyle karşılıksız kalması hali zararın, (i) sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısına eşit veya (ii) bu tutardan çok ve üçte ikisinden az olması olarak tanımlanmıştır. Bu değişiklikle, uygulamada ortaya çıkan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmıştır.
  • 2. Durum – Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması
  • Tebliğ’in 7. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişiklikle, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması hali zararın, (i) sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisine eşit veya (ii) bu tutardan çok olması olarak tanımlanmıştır. Bu değişiklikle, uygulamada ortaya çıkan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmıştır.
  • Aynı amaçla, Tebliğ’in 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde iyileştirme yöntemlerinden biri olarak belirtilen “sermayenin üçte biri ile yetinilmesine karar verme” gerekliliği ortadan kaldırılmıştır. Bu durumun Türk Ticaret Kanunu ile uyumluluğu tartışmalıdır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 376. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenen “sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması” halinde uygulanacak iyileştirme yöntemlerine ilişkin değişiklikler:

  • Sermaye azaltımı 
  • Tebliğ’in 8. maddesinin 1. fıkrasında yapılan değişiklikle sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde, genel kurul, sermaye ve kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının öz varlık içerisinde korunması şartıyla Türk Ticaret Kanunu’nda aranan asgari sermaye tutarına kadar sermayeyi azaltmaya karar verebilir.
  • Sermayenin tamamlanması
  • Tebliğ’in 9. maddesinin 3. fıkrasında bilanço zararlarının kapatılması için getirilen yükümlülükler uyarınca yapılan ödemelerin öz kaynaklar içerisinde sermaye tamamlama fonu hesabında toplanacağı ve takip edileceği düzenlenmektedir. Bu 3. fıkraya eklenen son cümle ile sermaye tamamlama fonunun yalnızca zararların mahsup edilmesi suretiyle kullanılabileceği düzenlenmiştir.
  • Sermayenin artırılması
  • Tebliğ’in 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklikle,  genel kurul, sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması ile birlikte eş zamanlı olarak istenilen tutarda artırımına karar vermesi halinde; nakden taahhüt edilen payların yüzde yirmi beşi anonim şirketlerde tescilden önce ödenir. Limited şirketlerde ise, tescilden önce ödeme yapılması gerekmemektedir.
  • Tebliğ’in 10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması yoluna gidilmeden sermaye artırımına karar verilebileceği düzenlenmektedir. Tebliğ’e getirilen yenilik çerçevesinde, bu şekilde yapılacak sermaye artırımında, sermaye ile birlikte kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının özvarlık içerisinde korunmasını sağlayacak tutarın sermaye artırımının tescilinden önce ödenmesi zorunlu kılınmıştır.
  • Tebliğ’in 10. maddesinin 1. fıkrasına eklenen (c) bendi ile aynı genel kurul toplantısında, bedelleri tamamen ödenmek suretiyle, yukarıda bahsedilen koşul aranmaksızın, sermayenin istenilen düzeyde artırılmasına ve daha sonra azaltılmasına karar verilebileceği ancak bu şekilde gerçekleştirilecek işlemler sonucunda, tescil edilecek sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının özvarlık içinde korunması zorunlu tutulmuştur.

Hesaplamalarda dikkate alınmayacak gider kalemlerinde  yapılan değişiklikler: 

Tebliğ’in Geçici 1. maddesinde yapılan değişiklikle, 2020 ve 2021 yılları için kur farkı giderlerine ilave olarak, tahakkuk eden kiralamalardan kaynaklanan giderler, amortismanlar ve personel giderlerinin toplamının yarısının da dikkate alınmayabileceği düzenlenmiştir. Böylece, Türk Ticaret Kanunu’nun 376. maddesi kapsamında yapılacak hesaplamalarda şirketlerin dikkate almayacakları giderlerin çeşitleri arttırılmıştır.