4 Mayıs 2021 tarihli ve 309 sayılı Reklam Kurulu kararı neticesinde, sosyal medya etkileyicileri (“Influencer”) tarafından yapılan ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin bir kılavuz (“Kılavuz”) 4 Mayıs 2021 tarihinde Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlandı. Bu kapsamda, Influencer’lar tarafından yapılan ticari reklam, ticari uygulamalar hakkında reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşla yol gösterilmesi amaçlanmıştır.

Kılavuz uyarınca, sosyal medya etkileyicileri “sosyal medya hesabından kendisine ya da reklam verene ait bir malın, hizmetin satışını veya kiralanmasını sağlayan, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek, ikna etmek amacıyla pazarlama iletişiminde bulunan kişiler” (dünyada “influencer” olarak kabul gören kişiler) olarak tanımlanmıştır.

Kılavuz’un temel ilkeleri uyarınca, Influencerların yaptığı reklam paylaşımlarının açık, anlaşılabilir ve ayırt edilebilir olması zorunlu kılınmıştır ve bu bağlamda yine örtülü reklam yapılması yasaklanmıştır. Influencerlar reklam verenden maddi kazanç, ücretsiz veya indirimli mal/hizmet sağlıyor ise, bu durumun, ticari reklam ilişkisinin gerçekleştiği platforma bağlı olarak mecburi hale getirilmiştir. Yine, Influencerların ticari reklama ilişkin paylaşımlarında bu paylaşımlarının “ticari reklam” olduğunu tüketici tarafından hemen görülebilecek şekilde açıkça belirtmeleri gerekmektedir. Paylaşımlar içinde kullanılan renklerden ve arka fondan ayırt edilebilir nitelikte, kolaylıkla okunabilir büyüklükte olacak. Paylaşımda başka etiket ya da açıklamalara yer verilmesi durumunda ise etiket veya açıklamalar arasında görünebilir şekilde belirtilecek.

Influencer Paylaşımlarına İlişkin Önemli Değişiklikler

  • Influencer deneyimlemeden tavsiye edemeyecek

Influencer deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin tavsiyede bulunamayacak; tüketiciler nezdinde reklam konusu mal/hizmeti deneyimlediğine ilişkin algı yaratılacak şekilde reklam amacıyla paylaşım yapamayacaktır. Yine, Influencerlar, herhangi bir ticari reklam paylaşımında sağlık beyanında, nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan, ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamayacaktır.

  • Filtre kullandığını açıkça belirtecek

Önemli olarak, Influencerlar doktor, diş hekimi, veterinerler, eczacılar ve sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin herhangi bir yönlendirme yapamayacağı gibi bu mal ve hizmetlerin tanıtımını da yapamayacaktır.

Influencerlar hediye aldıkları mal/hizmetleri tüketici nezdinde bu ürün veya hizmetleri satın aldığına yönelik bir algı oluşturulmamalıdır ve yine kendisinin “yalnızca tüketici” olduğu algısını da uyandırmamalıdır. 

Yine, paylaşımlarında herhangi bir filtre uygulamaları kullanmaları halinde paylaşımlara “filtre” uygulandığı belirtilecektir. Benzer şekilde, sahteciliği önleme adına Influencerların sosyal medya aracılığıyla bir mal/hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte ya da var olmayan kimlikleri oluşturmaları veya kullanmaları yasaklanmıştır.

  • “Daha fazla oku” seçeneğine tıklamadan reklam olduğu anlaşılacak

Influencer yaptıkları video paylaşım mecralarında (Youtube, Instagram gibi) canlı yayın paylaşımlarında, tüketiciye “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan yazılı, sözlü olarak (i) videonun reklam niteliğinde olduğunu, (ii) reklam verenlerin isim ve unvanını, (iii) kendilerinin bu hizmet karşılığı ücret/hediye aldığı bilgilerini paylaşmakla yükümlü hale gelmiştir. Bu kapsamda, Influencer video boyunca “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”,“Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir.”, “[Reklam veren]’in destekleri ile.”, “Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.”, “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.” açıklamalarından en az birine yer vermek zorundadır.

Benzer şekilde, sosyal medya platformlarında fotoğrafın, mesajın içinde, altında ya da açıklamalarında (i) reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biriyle beraber, (ii) “#Reklam, #Reklam/Tanıtım, #Sponsor, #İşbirliği, #Ortaklık, @[Reklam veren] ile işbirliği, @[Reklam veren] tarafından sağlandı., @[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.” etiketlerinden veya açıklamalardan en az birine yer verilecektir. Podcast yayınlarında da bu bilgilerin yer alması zorunlu hale gelmiştir.

Sosyal medyada sunulan içeriği kısa süreliğine görülebilir olan Snapchat ve Instagram hikayelerinde, paylaşım süresi boyunca yukarıda bahsi geçen tanıtıcı bilgilerden herhangi biri ile yine benzer etiket paylaşımı da yer alacaktır.

Kılavuz uyarınca, reklam verenler ise, Influencerları Kılavuz hükümleri hakkında bilgilendirme, kendilerinin yükümlülüklerini yerine getirmesine yönelik çaba gösterme ve ihlallere karşı önlem almakla sorumlu kılınmıştır. Bu doğrultuda, reklam verenin yükümlülüklere uygun hareket ettiğini ispatlaması durumunda, Influencerların kurallara uymasını sağlamak adına kendisinden makul olarak beklenebilecek en iyi çabayı gösterdiği kabul edilir.

Reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşu olarak her bir Influencer, Kılavuza uyum konusunda ayrı ayrı sorumlu tutulmuştur.