Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununda, 7 Mart 2021 tarihli ve 31416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ile değişiklik yapılarak tasarruf finansman şirketleri ilk kez mevzuat kapsamına alınmıştır. İşbu Kanun ile yapılan düzenlemeye ek olarak 07 Nisan 2021 tarihli ve 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslarına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler getirilmiştir.

Yönetmelik kapsamında getirilen esaslı düzenlemeler aşağıdaki şekilde özetlenmektedir:

  • Tasarruf Finansman Şirketinde İzne Tabi İşlemler:

Kuruluş İzni: Türkiye’de kurulması planlanan tasarruf finansman şirketlerinin kuruluşu öncesinde özellikle kuruculara ilişkin Yönetmelik’te belirtilen beyanların ve bilgilerin ve tasarruf finansmanı faaliyetinin iştigal konusu olarak belirtildiği ana sözleşme taslağının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (“BDDK”) sunulması ve kuruluş için izin alınması gerekmektedir. Kuruluş başvurularında Kuruma sunulmuş olan ilişkin belgelerdeki eksikliklerin, eksikliğe ilişkin Kurum yazısının tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde giderilmemesi halinde başvuru geçersiz olacaktır.

Faaliyet İzni: Kuruluş izninin verilmesine ilişkin Kurul kararından itibaren 6 ay içinde ve (i) kuruluşun Ticaret Sicil Müdürlüğü nezdinde yapılmasının, (ii) şirketin Yönetmelik uyarınca ayrıntılı şekilde düzenlenen faaliyetlerine uygun hizmet birimleri ile risk yönetiminin,  iç kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmasının, (iii) bu birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturulmasının ve (iv) personelin buna uygun görev tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmesinin ardından; tasarruf finansman şirketi tarafından, Yönetmelik’te ve Kanun’da belirtilen belgeler ile Kurum’a faaliyet izni için başvurulması gerekmektedir.

Şube Açma İzni: Tasarruf finansman şirketinin şube açmadan önce Kurum iznini alması gerekmektedir. Bu kapsamda Yönetmelik her bir şubenin 1.000.000.-Türk Lirası tutarında sermayeye sahip olmasını ve Yönetmelik’te yer alan standart oran ve sınırlamalara uyumlu olarak faaliyet göstermesi gerekliliğini düzenlemiştir. Kurum’un şube açma izni kararından itibaren 3 ay içinde şubenin tescil ve ilan ettirilmemesi durumunda, şube açma izni geçersiz olur. Yönetmelik ayrıca tasarruf finansman şirketinin şube dışında teşkilatlanmaya gidemeyeceğini ve acentelik veremeyeceğini düzenlemiştir.

Adres Değişikliği: Yönetmelik ayrıca adres değişikliklerinin 1 ay içinde Kurum’a bildirilmesini, şubenin farklı bir adrese taşınması söz konusu olduğunda ise Kurum’a yeniden başvuru yapılması gerekliliğini düzenlemiştir.

Ana Sözleşme Değişikliği ve Sermaye Artırımı İzni: Yönetmelik uyarınca, tasarruf finansman şirketinin ana sözleşme değişiklik tasarıların ve sermaye artırımı halinde buna ilişkin raporların ve belgelerin Kurum’a gönderilmesi gerekmektedir. Buna ek olarak, Kurum’a bu belgelerin sunulmasının ardından yapılan tescil başvurusunu müteakip değişikliğin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası 7 iş günü içerisinde Kurum’a gönderilmelidir.

Pay Devri İzni: Kanun uyarınca izne tabi pay devri olması halinde Yönetmelik’te belirtilen belgeler ile Kurum’a başvuru yapılması gerekmektedir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, izne tabi olmayan pay devri söz konusu olması halinde de her hâlükârda tüm pay devirleri 1 ay içinde Kurum’a bildirilmelidir.

Birleşme, Devir, Bölünme İzni: Tasarruf finansman şirketi birleşme, bölünme ve devir işlemini gerçekleştirmeden önce de Kurum’a başvurarak yapacağı işlem için izin almalıdır. Yönetmelik iznin tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde şirketin birleşme, bölünme veya devir işlemlerini başlatmadığı durumda iznin geçersiz olacağı belirtilmiştir.

Tasfiye İzni: Tasarruf finansman şirketinin faaliyetine son vermesi ve iradi tasfiyesi halinde müşterilerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirebileceğine dair bir tasfiye planını Kurum’a sunarak izin alması gerekmektedir. Kurum tarafından iradi tasfiye izni verilmesi halinde, tasarruf finansman şirketi tasfiyeyi Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan en az 2 gazete ile ilân ve şirket müşterileri ile diğer alacaklılarına veya bu durumda sayılabilecek kişi ve kurumlara bu durumunu tebliğ etmesi hükmü düzenlenmiştir.

  • Tasarruf Finansman Şirketi Kurumsal Yönetimi

Tasarruf finansman şirketinin yönetim kurulu üyelerinin, genel müdürlerinin ve genel müdür yardımcılarının, atanmalarından veya seçilmelerinden sonra 15 gün içinde Kurum’a yazılı şekilde bildirim yapması gerekmektedir.

Yönetmelik uyarınca, tasarruf finansman şirketinin, risklerin izlenmesi, kontrolünün sağlanması, tasarruf finansman faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun ve yönetim kuruluna bağlı olarak görev yapacak yeterli ve etkin bir risk yönetimi, iç kontrol ve iç denetimi sağlaması gerekmektedir. Tasarruf finansman şirketinin, bu kapsamda şirket içinde risk yönetim komitesi ve iç kontrol sistemi oluşturması gerekmektedir. Yönetmelik’te bunlara ilişkin olarak tasarruf finansman faaliyeti ölçümü ve yönetimi, likidite yönetimi,  ürün tarifelerinin belirlenmesi, fiyatlama ve ihtiyat fonu düzenlemesine yer verilmiştir.

Tasarruf finansman şirketinin bağımsız denetim yaptırarak bağımsız denetim raporlarını Kurum veri tabanına raporlaması zorunluluğu getirilmiştir. Yönetmelik’te tasarruf finansman şirketinin yıllık faaliyet raporunu hazırlayarak ve en geç devam eden yılın Nisan ayı sonuna kadar Kurum’a göndermek ve internet sitelerinde yayınlaması gerektiği belirtilmişidir.

  • Tasarruf Finansman Faaliyeti ve Koruyucu Düzenlemeler

Tasarruf finansman şirketi, tasarruf finansman faaliyetinin kapsam ve işleyişi ile sözleşmelerinin genel çerçevesini belirlemek üzere, genel faaliyet ilkelerini düzenleyen bir doküman hazırlamak, uygulamaya başlamadan önce Kurum’a sunmak ve faaliyetlerini bu belgeye uygun olarak gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Kanun’a ek olarak Yönetmelik’te de tasarruf finansman sözleşmelerine ilişkin düzenleme getirilerek sözleşmede belirtilmesi gereken asgari şartlar düzenlenmiştir. Sözleşmede belirtilen asgari şartlara ek olarak Yönetmelik, müşterilerin haklarını da düzenleyerek bu hakları koruma altına almak istemiştir.

Yönetmelik ayrıca koruyucu hükümler olarak, özkaynak hesaplarında izlenecek tutar, şirketin özkaynağının toplam aktiflerine oranını standartlaştırmaya yönelik düzenlemeler ve sözleşme, finansman, gayrimenkul edinilmesi, bağış ve tasarruf fon havuzunun değerlendirilmesine ilişkin sınırlamaları düzenleyerek tasarruf finansman şirketlerinin faaliyetlerine ilişkin birçok kısıtlama getirmiştir.

Yönetmelik’teki önemli bir diğer düzenleme uyarınca, tasarruf finansman şirketinin tasarruf finansman faaliyeti, muhasebe ve raporlama ve iç sistemler kapsamındaki faaliyetlerini kendi bünyelerinde gerçekleştirmek zorunda olduğu, üçüncü kişilere bu görevlerin devredilemeyeceği ve danışmanlık hariç dış hizmet alımı yapamayacağı açıkça belirtilmiştir.

Yönetmelik intibak sürecine ilişkin düzenleme yaparak Kanun yürürlüğe girmeden önce faaliyet gösteren mevcut şirketlerin faaliyetlerine devam edebilmesi için intibak kararı alarak gerekli belgeler ile Kurum’a başvuru yapılması ele alınmıştır. Ayrıca bu şirketler için edinilmiş gayrimenkuller, ortaklık payları, sözleşmeler ve mevcut şubelere ilişkin özellikli düzenlemeler getirerek mevcut işlemler kontrol altına alınarak devamlılığı sağlanmıştır.