09.08.2016 tarihli Resmi Gazetede çeşitli vergi kanununda değişiklik yapan 6728 sayılı “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Kanun”) yayımlanmıştır. Kanun’da yer alan vergisel düzenlemeler aşağıda konular itibariyle özetlenmiştir. Kanun’la toplamda 76 adet vergisel düzenleme yapılmıştır. Bunlardan müvekkillerimizin faaliyetleriyle ilgili olduğunu düşündüğümüz vergisel düzenlemeleri özet olarak inceledik. Bu bültenin bir görüş özelliği taşımadığını şirketinizin spesifik konularına ilişkin olarak özellikli durumlar olabileceğini hatırlatır ve ayrıca görüş alınmasını tavsiye ederiz.

1. Birleşme & Satın Alma ile Şirket Faaliyetlerine İlişkin Damga Vergisi

İstisnaları

Şirketlerin gerçekleştirdikleri projelere, satın alma işlerine, dahil oldukları ihalelelere, bulundukları sektöre ve günlük faaliyet konularına işlemlere ilişkin Damga Vergisi ve Harç istisnaları getirilmiştir. Kanun’da bazı işlemler bütünü kapsamında getirilen Damga Vergisi ve Harç istisnaları ilgili başlıklar altında incelenmiştir.

  1. Damga Vergisi Düzenlemeleri

Getirilen istisnaların yanında bazı düzenlemeler ayrıca önemlidir. Bunlar aşağıda belirtilmektedir:

* Damga Vergisi azami tutardan ödenen sözleşmelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artması durumunda, artan bedel üzerinden ayrıca vergi ödenmemesi sağlanmıştır.

* Bir kâğıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması halinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden damga vergisi alınmasına yönelik düzenleme yapılmasıdır.

* Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi doğurmayacaktır.

* Kamu İhale Kanunu’na tabi ihalelerde, ihalenin iptal edilmesi halinde, ihale kararına ilişkin damga vergisinin iade edilmesine imkân tanınmaktadır. Bu kapsamda, ihale konusu işlerde düzenlenen sözleşmelere ait damga vergisinin iade edilmeyeceği hususuna açıklık getirilmiştir.

* Birden fazla nüsha olarak düzenlenen kağıtların sadece bir nüshası için damga vergisi ödenmesi öngörülmüştür. Bu sayede suret nüsha ayrımına gitmeksizin ilave damga vergisi yükü doğmasının önüne geçilmiştir.

Bültenimizin 1 No’lu başlığı kapsamında Damga Vergisi istisnası getirilen kağıtlar aşağıda sıralanmıştır:

* Anonim, limited ve eshamlı komandit şirketlerin pay devirlerine ilişkin kağıtlar,

* Damga vergisine tabi kâğıtlarda yer alan sigorta yaptırma taahhütleri,

* Damga vergisinden istisna olan kira sözleşmelerinde yer alan kefalet şerhleri ve teminatlar,

* Yasal süresinde düzeltme amacıyla verilen vergi beyannameleri,

* Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve aynı Kanun’un ikincil mevzuatı gereğince düzenlenen taahhütnameler,

* Resmi dairelerce yurtdışına gönderilen kişiler adına yurtdışında bulunan eğitim ve öğretim kurumları ile sağlık kurumlarına yapılan ödemelere ilişkin düzenlenen kâğıtlar,

* Bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmeleri,

* Aracı kurumların taraf olduğu veya bunlar aracılığıyla yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleriyle bu sözleşmelere ilişkin olarak düzenlenen kâğıtlar,

* Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satışı ve ödünç alma ve verme işlemleri ile ilgili olarak aracı kurumlar ile yatırımcılar arasında düzenlenecek sözleşmeler,

* Bankalardan, yurtdışı kredi kuruluşlarından ve uluslararası kurumlardan kullanılan kredilerin devrine ve krediden doğan alacakların temlikine ilişkin düzenlenen kâğıtlar,

* Finansman şirketlerinin düzenlemiş olduğu kredi sözleşmelerinin devrine ilişkin kâğıtlar,

* Farklı kira sertifikası türlerine göre düzenlenen kâğıtlar ve kira sertifikaları ödemeleri ile bunların teminatlanna ilişkin olarak düzenlenen her türlü kâğıtlar,

* Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında, ödeme hizmeti sağlayıcısı ile ödeme hizmeti kullanıcıları arasında düzenlenen tek seferlik ödeme sözleşmeleri,

* İmalat sanayinde faaliyet gösteren, sanayi sicil belgesine haiz işletmelerin, imalat faaliyetlerinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımlarına yönelik düzenlenen kâğıtlar,

* Bedelsiz ihracata ve yurtdışı fuarlarına katılımına ilişkin olarak düzenlenen kâğıtlar,

* Gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar,

* İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurtdışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar.

  1. Harçlar Kanunu Düzenlemeleri

Bu başlık kapsamında Kanun’la harçlara ilişkin getirilen düzenlemeler aşağıdaki gibidir:

* Belli tutarı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kâğıtların değiştirilmesi halinde, değişikliğe ilişkin senet, mukavelename ve kâğıtların artan tutar üzerinden aynı oranda harca tabi tutulması öngörülmüştür.

* Kredi Garanti Fonunun, banka dışı kuruluşlardan temin edilecek kamusal destekler ve mali yardımlar için vereceği kefaletler nedeniyle yapılacak işlemlerin harçlardan istisna edilmesi öngörülmüştür.

* Finansman şirketlerince kullandırılan kredilere ilişkin işlemler istisna kapsamına alınmıştır.

* İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurtdışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmet alımına ilişkin düzenlenen kâğıtlarla ilgili işlemlere harç istisnası getirilmiştir.

* Üretilen ürünlerin yurtdışı pazarlara açılmasını sağlamak amacıyla, bedelsiz ihracata ve yurtdışı fuarlara katılım amacıyla yapılan işlemler için harç istisnası getirilmiştir.

* Gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına yönelik olarak düzenlenen kâğıtlarla ilgili işlemlere harç istisnası getirilmiştir.

* Ticaret sicili işlemlerine ilişkin harçların, ticaret ve sanayi odaları veya ilgili odalar tarafından makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilmesine olanak sağlanmıştır.

* Tahkim yargılamasında nispi karar ve ilam harcının alınmaması öngörülmüştür.

* Vekaletnamelerde maktu harç uygulamasında, genel ve özel vekaletname ayrımı kaldırılarak vekaletnamelerin tamamından aynı tutarda harç alınması sağlanmıştır.

* Ticari işletmelerin kuruluş aşamasındaki defter tasdiki işlemleri noter harçlarının konusu dışına çıkarılmıştır.

* Tacirler arasında tesis edilen ipotek işlemlerinde tapu harcının % 50 indirimli ödenmesi öngörülmüştür.

2. Hizmet İhracı

2.1. Kurumlar Vergisi

Dar mükelleflere (Türkiye’de işyeri veya daimi temsilcisi bulunmayan) verilen ve yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmelerinin, bu faaliyetlerden elde ettikleri kazançlarının % 50’sinin Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınmasına imkan tanınmıştır.

2.2. Gelir Vergisi

Kanun’da yapılan düzenlemelere göre Gelir Vergisi kapsamında hizmet ihracı indirimi kapsamındaki işletmeler şunlardır:

* Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurtdışında yararlanılan; mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri,

* İlgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmeler.

Kanun uyarınca, hizmet ihracı indiriminden yararlanabilmek için;

* İşverenlerin bu faaliyetlerinden sağladığı hasılatın % 85’inin yurtdışından elde edilmiş olması ve

* Fatura veya benzeri belgenin yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmiş olması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen kapsam dahilinde faaliyet gösteren hizmet işletmelerinin, münhasıran bu faaliyetleri uyarınca fiilen istihdam ettikleri hizmet erbabına ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan vergiden, her bir çalışan için faaliyetin yapıldığı yılın Ocak ayına ait asgari ücretin safi tutarının, Gelir Vergisi Kanun’un 103. maddesindeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir diliminde yer alan oranla çarpılması suretiyle bulunan tutar mahsup edilecektir.

3. Sigorta Şirketlerinden ve Emekli ve Yardım Sandıklarından Elde Edilen Gelirler

3.1. Tek Primli Yıllık Gelir Sigortalarında Vergi İstisnası

Gelir Vergisi Kanunu’nun 22. maddesinin (1) numaralı fıkrası değiştirilerek, tek primli yıllık gelir sigortalarında, sigorta süresinden bağımsız olarak uygulanan istisnaya son verilmiş, istisnanın sigorta süresi en az on yıl ve ömür boyu olanlar için uygulanmasına başlanılmıştır.

Buna göre, sigorta süresi en az on yıl ve üzeri olan tek primli yıllık gelir sigortalarından vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenler hariç olmak üzere, on yıl tamamlanmadan ayrılma halinde, ayrılma tarihinde yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı üzerinden gelir vergisi tevkifatı uygulanacaktır.

Kanun’la ayrıca, birikim priminin alındığı hayat sigortalarından on yıl süreyle prim ödeyerek ayrılanlar, bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin, defaten toplu para alınması yerine sigorta süresi on yıl ve üzeri veya ömür boyu olan tek primli yıllık gelir sigortalarına yatırılması durumunda, yatırılan kısma tekabül eden ödemelerin içerdiği irat tutarlarına gelir vergisinden istisna getirilmektedir.

Öte yandan Kanun’un geçici 1. maddesiyle, Kanun’un yürürlük tarihinden önce akdedilmiş tek primli yıllık gelir sigortası sözleşmelerine ilişkin olarak yapılan ödemeler bakımından, Gelir Vergisi Kanunu’nun 22. maddesinin değişiklik öncesi hükümlerinin uygulanacak yani Kanun’un yürürlük tarihinden önce akdedilen tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden müstesnadır.

3.2. 506 Sayılı Kanun’un Geçici 20. Maddesinde Belirtilen Sandıklar

Tarafından Yapılan Ücret ve Tazminatlarda Gelir Vergisi İstisnası

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendi ile 25. maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yapılan düzenlemelerle, 506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen ücret ve tazminatlar için istisna uygulamasında bu sandıklar tarafından yapılan ödeme, en yüksek Devlet memuruna, çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan fazlaysa, aradaki fark ücret olarak vergilendirilecektir.

3.3. Emekli ve Yardım Sandıklarından Alınan Aylık ve İkramiyelerde İstisna Tutarı

28.06.2001 tarihli ve 4697 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinde, bu maddenin yürürlüğe girdiği 07.10.2001 tarihinden önce:

* Faaliyete başlamış olan emekli ve yardım sandıklarına ödenen primler ile bu sandıklardan iştirakçilerine yapılan ödemeler,

* Akdedilmiş şahıs sigorta poliçelerinin ilgili olduğu prim ve ödemeler bakımından Gelir Vergisi Kanunu’nun 23, 25, 63, 75, 89 ve 94. maddelerinin 4697 sayılı bu Kanun’la değişiklik yapılmadan önceki hükümlerinin uygulanması öngörülmüştür.

Kanun’un geçici 1. maddesinde yapılan düzenlemeyle, 4697 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinde düzenlenen ve halen yürürlükte olan yukarıda belirtilen maddelerde yer alan istisna tutarının hesaplanmasında,30 yıldan az olmamak üzere prim yatırılan sürelerin dikkate alınması öngörülmüştür.

4. Bölgesel Yönetim Merkezleri

4.1. Kurumlar Vergisi Muafiyeti

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeler ile bölgesel yönetim merkezleri, belirli koşullara bağlı olarak kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur.

Bu kapsamda söz konusu kurumların muaf olabilmeleri için:

* Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulması,

* Tüm giderlerinin kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlar tarafından karşılanması,

* Söz konusu giderlerin Türkiye’de tam veya dar mükellefiyete tabi herhangi bir kurumun hesaplarına intikal ettirilmemesi veya kârından ayrılmaması, gerekmektedir.

Yukarıdaki koşulların sağlanması durumunda, Türkiye’de tam veya dar mükellefiyete tabi herhangi bir kurumun, bölgesel yönetim merkezinin yönetimi altında bulunması, muafiyet hükmünün uygulamasına engel teşkil etmeyecektir.

4.2. Gelir Vergisi

Türkiye dışında elde edilen kazançlar üzerinden döviz olarak ödenmesi kaydıyla, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerce bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam edilen hizmet erbabına ödenen ücretler gelir vergisi istisnası kapsamına alınmıştır.

5. Transfer Fiyatlandırması

Transfer fiyatlandırması kapsamında, ilişkili kişi tanımı daraltılarak yeniden düzenlenmiş, OECD mevzuatı kapsamında transfer fiyatlandırmasında kullanılacak yöntemlere ilişkin güncellenmiş ve Peşin Fiyatlandırma Anlaşmasının zaman aşımına uğramamış vergilendirme dönemlerine de uygulanabilmesine imkân sağlanmıştır.

6. Yatırım Fon ve Ortaklıkları

6.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (“BSMV”)

Girişim sermayesi yatırım fonlarının ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının para ve sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler nedeniyle elde ettikleri paralar BSMV’den istisna tutulmuştur.

Bunun yanında, emeklilik yatırım fonlarının, menkul kıymet yatırım fonlarının, menkul kıymet yatırım ortaklıklanın, girişim sermayesi yatırım fonlarının ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının para piyasalarında yaptıkları işlemler nedeniyle elde ettikleri paralar da bu vergiden istisna tutulmuştur.

6.2. Damga Vergisi

Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının, girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ve bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlara damga vergisi istisnası sağlanmıştır. Kanun’la ayrıca, gayrimenkul yatırım fonlarının münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine damga vergisi istisnası sağlanmıştır.

7. Tahvil Katma Değer Vergisi (“KDV”)

KDV Kanunu’nda yapılan değişiklikle, elde edilen faiz gelirleriyle sınırlı olmak üzere, tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetleri KDV’den istisna tutulmuştur.

8. Finansal Kiralama ve Varlık Kiralama Şirketleri Sat-Kirala-Geri Al İşlemleri

8.1. Kurumlar Vergisi İstisnası

Kurumlar Vergisi açısından Kira Sertifikaları ihracında en önemli gelişme, istisnanın kapsamının taşınmazların yanında bilançoda yer alan hakları da kapsayacak şekilde genişletilmesi ve inşaat şirketlerinin ticari portföylerinin de istisnaya tabi olabilecek şekilde genişletilmesidir. Ayrıca, Sat-Kirala-GeriAl geri kiralama işlemlerinde istisna kazancın bilançolarda nasıl değerlendirileceğine dair ilave açıklamalar yapılmıştır.

8.2. KDV İstisnası

KDV açısından en önemli gelişme ise Sat-Kirala-GeriAl işlemleri kapsamında istisna edilen konularda geriye dönük düzeltme yapılabilecek olmasıdır. Ayrıca, taşınır varlıkların da bu işlemlerde istisna kapsamında yer alması önem taşımaktadır.

9. İade Edilen Ücretler ve BSMV

Bankaların ve finansman şirketlerinin, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince tüketicilere iade ettikleri ücret, komisyon ve benzeri adlarla tahsil ettikleri tutarlara ilişkin vergileri, iadenin gerçekleştiği döneme ilişkin BSMV’den indirmelerine olanak sağlanmaktadır.

10. İzaha Davet

İzaha davet uygulamasıyla Pişmanlıkla Beyan yeniden düzenlenmiş ve kapsamı Vergi İdaresinin harici araştırmalarıyla vergiyi ziyaa uğratmış olabileceği yönünde ön tespitleri safhasını da içine alacak şekilde genişletilmiştir. Bu safha için vergi ziyaı cezası %20 oranında uygulanacaktır.

11. Yatırım Teşvik Belgesine Bağlı Teşvikler

Kanun’la, yatırımların teşviki amacıyla, dört ayrı Kanun’da düzenleme yapılmıştır.

11.1. Damga Vergisi

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımlarla ilgili olarak düzenlenen bazı konulardaki kağıtlar istisna kapsamına alınmıştır.

11.2. Harçlar Kanunu

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla, bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen bazı konulardaki sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kağıtlar Harçlar Kanunu kapsamında istisnaya tabi tutulmuştur.

Ayrıca, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararlarla belirlenen yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi ürünlerinin imalatına ilişkin olarak imalatçılarla tedarikçileri arasında düzenlenen kâğıtlarla ilgili işlemlere harç istisnası getirilmiştir.

11.3. Emlak Vergisi

Yatırım teşvik belgesi kapsamında:

* inşa edilen binaların, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile emlak vergisinden,

* yapılan yatırımlar için iktisap olunan veya bu yatırımlar için tahsis edilen arazilerin yatırım teşvik belgesi süresince emlak vergisinden muaf tutulması.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen:

* binaların bina inşaat harcından,

* yapı ve tesislerin, imar mevzuatı gereğince belediyelerce alınması gereken harçlardan müstesna tutulması.

12. İhracat ve Diğer Döviz Kazandırıcı Hizmetler

12.1. Damga Vergisi İstisnası

Damga Vergisi Kanunu’nda yer alan, ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili istisna düzenlemesi yeniden yapılmıştır.

12.2. Harç İstisnası

Harçlar Kanunu’nun Ek 1. maddesinde yer alan, ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili istisna düzenlemesi yeniden yapılmıştır.

13. Ar-Ge İndirimi

Kanun’la getirilen yeni düzenlemede, Ar-Ge indirimi oranı % 100 olarak kalmıştır. Bunun yanında;

* Ar-Ge harcamalarının aktifleştirilerek amortisman yoluyla itfa edilmesi, bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılması,

* Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili vergilendirme döneminde indirim konusu yapılamayan tutarın, izleyen yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınması,

* Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden Ar-Ge indirimi hesaplanmaması,

* Ar-Ge indirimi tutarının hesabında tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan amortismanlar ile başka faaliyetlerde de kullanılan makine ve teçhizat için hesaplanan amortismanların bu kıymetlerin araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanıldıkları gün sayısına isabet eden kısmının dikkate alınması, öngörülmektedir.

14. Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/B maddesinde yer alan sınai mülkiyet haklarında istisna düzenlemesi değiştirilerek bir buluşun değerinin tespitine gerek kalmayacak, Kurumlar Vergisi istisna tutarı da buluşun değerine bağlı olarak sınırlanmayacaktır.